Studimi i parë kombëtar i prevalencës së fëmijëve me aftësi të kufizuara në Shqipëri
Studimi i parë kombëtar për prevalencën e aftësisë së kufizuar tek fëmijët në Shqipëri, tregon se 1 në 10 fëmijë në Shqipëri, ose rreth 10%, ka të paktën një vështirësi të një shkalle të thelluar në funksionim dhe zhvillim. Ndërsa numri i fëmijëve i identifikuar nga komisionet shtetërore si fëmijë me aftësi të kufizuar është vetëm 4%.
Ky studim, qe u mbeshtet nga World Vision dhe Save the Children si dhe u krye nga kompania kerkimore GFK, synon të evidentojë prevalencën e aftësisë së kufizuar tek fëmijët e moshes 2-17 vjeç në Shqipëri, faktorët kryesorë që e bashkëshoqërojnë atë, aksesin dhe cilësinë e shërbimeve në arsim, shëndetësi, mbrojtje sociale, shërbime mbështetëse si dhe mundësinë për t’i përballuar ato. Studimi bazohet në instrumentat matës të Organizatës Botërore të Shëndetit, dhe përfshin fushat biopsikosociale të zhvillimit të fëmijës.
Nga totali i 13,000 familjeve, të përfshira në këtë studim, 55% e prindërve raportuan se fëmija e tyre ka të paktën një vështirësi, në të paktën një nga fushat e zhvillimit. Më konkretisht, prindërit janë pyetur nëse fëmijët e tyre kanë vështirësi në: shikim, dëgjim, në të ecur, folur, në kujtesë, kujdesin ndaj vetes, komunikim, në të nxënë, kontrollin e sjelljes, pranimin e ndryshimeve, ndërtimin e marrëdhënieve, përqëndrimi, të luajturit dhe shoqërizimi në grup.
Të dhënat e plota dhe përfundimtare të këtij studimi do t’i vihen në dispozicion institucioneve, organizatave dhe palëve të interesuara me qëllim përmirësimin e politikave dhe shërbimeve për fëmijët.
Toni Gogu, Drejtori Kombëtar i World Vision shprehet se: “Si familja e Fjodorës, që për shkak të vështirësisë së thelluar të vajzës së tyre, jeta kthehet në sfidë më vete, janë 10% e familjeve shqiptare, realitet të cilin e ndeshim çdo ditë në më shumë se 200 komunitete, ku organizata jonë punon. Ne besojmë se ky studim do të informojë dhe nxisë autoritetet shtetërore dhe strukturat shoqërore të ofrojnë shërbimet dhe mbështetjen e duhur, që këta fëmijë të kenë mundësi të jetojnë si të gjithë bashkëmoshatarët e tyre’’.
Anila Meço, Drejtore e Save the Children tha se: “Studimi kombëtar mbi prevalencën e aftësisë së kufizuar është vetëm një pjesë e përpjekjeve strategjike kombëtare të Save the Children që synojnë sigurimin e investimeve dhe eliminimin e pengesave për të fuqizuar fëmijët me aftësi të kufizuara dhe familjet e tyre të aksesojnë shërbime cilësore dhe gjithëpërfshirëse”.
Duke u bazuar në këto gjetje te studimit, World Vision dhe Save the Children besojnë se është koha që të nisim një debat kombëtar, i cili do të na çojë në politika dhe shërbime të qëndrueshme për aftësinë e kufizuar.
Më shumë detaje për metodologjinë e studimit
Matja e prevalencës është bazuar tek modeli biopsikosocial dhe KlasifikimiNdërkombëtar i Funksionimit, Aftësisë së Kufizuar dhe Shëndetit për Fëmijët dhe të Rinjtë (International Classification of Functioning, Disability and Health for Children and Youth (ICF). Kampioni i studimit përbëhet nga 13,000 familje, në të cilat është intervistuar një nga kujdestarët parësorë të fëmijës. Familjet janë zgjedhur përmes strategjisë së kampionimit me probabilitet, me disa shtresa.
Prindërit (nëna ose kujdestari ligjor) e 13 mijë fëmijëve të moshës 2 deri ne 17 vjeç, janë pyetur nëse fëmijët e tyre kanë të paktën një ose më shumë vështirësi në 13 fusha që prekin aspektin fizik, mendor (intelektual) dhe emocional.